2008-01-10

Krwawe pomarańcze Korespondencja z Kenii

Znalezione na www.duch.lublin.pl . Polecam!!!

Wieczór 30 grudnia 2007 roku. KTN – telewizja kenijska podaje komunikat, że urzędujący Prezydent Kibaki ponownie zwyciężył w wyborach i zostanie zaprzysiężony na drugą kadencję. W powietrzu czuć napięcie – biorę kamerę i jadę do centrum Mombasy, drugiego co do wielkości miasta w Kenii. Po drodze spotykam młodą muzułmankę, która prosi, by ją zawieźć do domu. Nikt jeszcze nie wie, co się może wydarzyć, ale instynkt podpowiada jej, że zbliżają się kłopoty. I rzeczywiście – w Mombasie drogi są zablokowane przez płonące opony, policja prowadzi regularne bitwy z uzbrojonymi mężczyznami. Płoną samochody. Sklepy są rabowane. Koniec marzeń o spokojnych wyborach.

Kenia

Kenia zawsze wyróżniała się na tle swoich sąsiadów. Kraj bez wojen domowych, krwawych dyktatur wojskowych, bez większych napięć politycznych. Wprawdzie i Kenijczycy doświadczyli autorytarnych rządów drugiego prezydenta – Arapa Moi, ale gdzie im było do osiągnięć dyktatur w Sudanie czy Ugandzie. Mieszkańcy Kenii z wyższością mogli patrzeć na pozbawioną rządu Somalię, na rozdarty wojną Sudan czy pełną dzieci–żołnierzy Ugandę, by nie wspomnieć o Kongo lub Ruandzie.

W 2002 roku demokracja w Kenii miała świetlistą przyszłość. Wolne wybory umocniły pozycję Kenii jako stabilizatora w regionie. W planach była zmiana konstytucji, z wprowadzeniem urzędu premiera, z parlamentarnym systemem rządów. Plany zostały tylko na papierze. Nowy prezydent niechętnie chciał się dzielić swoimi szerokimi prerogatywami. Zamiast tego przygotował nową wersję konstytucji – wzmacniającą jego urząd.

To był duży błąd. W odpowiedzi jego dawni współpracownicy formują ruch polityczny, którego celem było zablokowanie nowego projektu. Wymuszają, by zwołać referendum. Jest rok 2004. Ktoś rzuca pomysł: skoro duża grupa wyborców jest półpiśmienna, pomożemy im w wyborze. Ci, co są za nową konstytucją – niech na karcie do glosowania postawia znaczek przy bananie, przeciwnicy – stawiają podpis przy pomarańczy – symbolizującej zero. W ten oto przedziwny sposób pomarańcza wkracza do kenijskiej polityki.

Kenijczycy gustują w pomarańczy

Pomarańcza zwycięża – prezydencka konstytucja upada, a nowy społeczny ruch czuje swoją siłę. Tworzy się ODM – nowa partia, która wybiera sobie za symbol kolor pomarańczowy. Celem są wybory prezydenckie w 2007 roku. Ukraińska pomarańczowa rewolucja doczekała się afrykańskiego następcy…

Kampania wyborcza 2007

Lider ODM – Raila Odinga od początku prowadzi w sondażach. Jest faworytem tak mediów, jak i tłumów. W odróżnieniu od prezydenta świetnie czuje się w tłumie. Jest ulubieńcem biedoty żyjącej w slumsach.

Wybory
27 grudnia

Dzień wyborów. Kolejki przy urnach. Trzeba stać kilka godzin, by zagłosować. Ludzie stoją.

Wieczorem zaczynają napływać pierwsze wyniki. Uderzające są dwa fakty – Raila Odinga – kandydat opozycji otrzymuje mniej więcej 30 proc. głosów więcej niż urzędujący prezydent. Po drugie: wyraźny jest podział etniczny. Centrum kraju – zamieszkałe przez plemię Kikuju, woli prezydenta. Reszta regionów wybiera opozycję.

28 grudnia

Napływają wyniki z kolejnych obwodów wyborczych.

Raila Odinga prowadzi, Kikuju nadal głosują na prezydenta, inne regiony na opozycję.

Panuje spokój.

29 grudnia

Prowadzi Raila. Coś się jednak psuje w systemie – przestają napływać wyniki z kolejnych wyborczych lokali. Ludzie się niecierpliwią. Gromadzą się w restauracjach, pubach, barach, gdzie przed telewizorami obserwują kolejne konferencje: Raili Odingi, szefa policji czy przewodniczącego komisji wyborczej.

30 grudnia

Napięcie rośnie. Wreszcie zaczynają spływać wyniki wyborcze. Prezydent szybko odrabia zaległości. Opozycja twierdzi, że jest to efekt fałszowania i cudów nad urną.

Prasa naciska na komisję wyborczą, by wreszcie ogłosiła wyniki. W siedzibie komisji dochodzi do awantur. Policja wyprowadza dziennikarzy.

Ludzie rozchodzą się powoli do domów nie wierząc że poznają dziś zwycięzcę.

I wtedy telewizja podaje niespodziewaną wiadomość: Prezydent Kibaki zwyciężył stosunkiem 200 000 głosów.

Chwilę po ogłoszeniu wyników prezydent jest zaprzysiężony. Panuje pośpiech. W 2002 roku, kiedy Kibaki wygrał wybory, na ulicach Nairobi panował festiwal. Zaprzysiężenie odbyło się na stadionie w obecności polityków, dyplomatów i skandujących tłumów. Dzisiaj dzieje się to w szczelnie otoczonym przez policje pałacu.

Na ulice wdziera się chaos.

Płoną opony. Policja używa gazu łzawiącego i ostrej amunicji. Noc to dopiero jednak preludium

Kenia
Kenia
Kenia
31 grudnia

Ostatni dzień roku. Nikt jednak nie przygotowuje się do obchodzenia sylwestra.

Kraj jest sparaliżowany. Telewizja i transport nie działają. Ludzie poprzez telefony komórkowe próbują się komunikować. Rozchodzi się plotka, że Raila został aresztowany. W Mombasie ludzie ze sztachetami i maczetami gromadzą się na demonstrację. Krzyczą: No Raila no peace – nie będzie Raili, nie będzie pokoju. Palą się sklepy i domy. Dominuje moda w tonie pomarańczy. Lotnisko jest zablokowane przez przerażonych turystów, którzy chcą się wydostać z kraju.

1 stycznia

Nowy rok. Wreszcie telewizja zaczyna transmisję. ODM urządza konferencję, na której paru przewodniczących komisji lokalnych deklaruje, że do wyników z ich komisji dopisano po kilka tysięcy głosów na prezydenta.

Zachód Kenii płonie. Ludzie generalizują: Kikuju są źli. Kikuju nigdy nie pozwolą, by ktoś inny rządził Kenią. Kikuju nas okradają…

W Eldoret demonstranci podpalają Kościół, gdzie żywcem płonie 30 ludzi, głownie Kikuju.

2 stycznia

Policja próbuje zapanować nad sytuacją. ODM również. Opozycji jest wyraźnie nie na rękę, by konflikt miał charakter etniczny. Raila podkreśla podobieństwa z Ukrainą, gdzie władza w podobny sposób oszukała wybory.

Ogłasza masowe demonstracje na 3 stycznia.

Policja ostrzega, że zacznie używać ostrej amunicji. Dziwne – używa jej już od czterech dni.

3 stycznia

Dzień demonstracji. Ludzie maszerują z zielonymi gałązkami. Policja strzela gazem łzawiącym i ostrą amunicją.

Abp Desmond Tutu i inne autorytety chcą mediować. Prezydent odmawia – nie ma takiej potrzeby. Wybory się zakończyły.
Kenia
Przewodniczący komisji wyborczej udziela wywiadu. Na pytanie, czy prezydent Kibaki prawidłowo i uczciwie wygrał wybory odpowiada: nie wiem.

Rośnie presja międzynarodowa. W Ugandzie brakuje paliwa – sprowadzanego przez Kenię. Na ulicach znowu demonstracje i walki z policją.

ODM chce powtórzyć manewr Juszczenki – zgromadzić na centralnym placu miliony. Problem w tym, że wyborcze bastiony opozycji to slumsy – porozrzucane po przedmieściach Nairobi. Kiedy demonstracje wyruszają do centrum, od razu są rozpędzane przez policję.

Kenia
5 stycznia

ODM odwołuje wiec – ze względu na brutalność policji. Na plac przyjeżdża czterech parlamentarzystów. W towarzystwie kamer chcą wejść do centrum. Policja strzela do tej czwórki z gazu łzawiącego.

Kolejny wiec jest wyznaczony na 8 stycznia.

Kraj powoli się odpręża, wraca normalność. Ale nie do końca, sklepy są zamykane wcześniej. Rok szkolny opóźniony o tydzień. Po zmroku ludzie pospiesznie wracają do domów.

Rząd Ugandy podaje, że przyjął 5 tysięcy uchodźców z Kenii. Krążą plotki, że w regionie Luo (opozycji) samochody Kikuju są zatrzymywane, a kierowcy bici. To samo ma się dziać z Luo w regionie Kikuju.

Rząd powoli zaczyna wyrażać chęć do negocjacji. Opozycja jednak jest nastawiona bojowo, żąda nowych wyborów.

Stawka jest duża. Jeżeli Prezydent Kibaki zostanie, nic się nie zmieni - kolejne sfałszowane wybory w Afryce. Jeżeli jednak uda się zmusić rząd do przeprowadzenia nowych wyborów, w afrykańskiej polityce nastąpi nowa jakość – po raz pierwszy społeczeństwo wymusi swoje prawa na władzy.

Dla Afryki – pełnej reżimów wojskowych i różnych dożywotnich prezydentów, którzy łaskawie uszczęśliwiają swoich obywateli – a raczej poddanych, byłaby to rzeczywiście dobra nowina.

W trakcie jednej z demonstracji policja strzela na oślep gazem łzawiącym – również w kierunku osób postronnych. Uciekamy i obmywamy sobie twarze wodą. Ciężko oddychający starszy człowiek płacze: to przecież miała być demonstracja pokojowa, my tylko chcemy pokoju. Pyta, skąd jestem. Z Europy – odpowiadam, przez łzy. Słyszę pytanie: czy nam pomożecie?

*

Post scriptum

Kenia, 7 stycznia:

Rano Raila Odinga – lider opozycji spotkał się z specjalnym wysłannikiem rządu USA – Jendayi Frazer.

Po spotkaniu opozycja odwołała zaplanowane na 8 stycznia demonstracje, a Jendayi Frazer wezwała strony do rozwiązania konfliktu etnicznego.

Rośnie presja międzynarodowa na stronę rządzącą.

Specjalny wysłannik rządu USA stwierdza, że w ostatniej elekcji okłamano obywateli Kenii.

Parlament Wielkiej Brytanii również debatował nad sytuacją po wyborach.

Prezydent Kibaki zgodził się na spotkanie z Raila Odinga i pięcioma innymi przedstawicielami opozycji – spotkanie odbędzie się w piątek o 2.30.

Liderzy religijni zostali poproszeni o mediacje w spotkaniu pomiędzy liderem opozycji a prezydentem. Wezmą w nim udział m.in. przedstawiciele Kościoła anglikańskiego, protestanckiego, przedstawiciel muzułmanów i kardynał John Njue – reprezentujący Kościół katolicki.

Sytuacja w stolicy powraca do normalności – nadal jednak przybywają kolejni uchodźcy z prowincji. Wciąż rosnąca liczba uchodźców to teraz największy problem.


Brat Radek Malinowski MAfr

0 comments: